geweldige mensen, die Malawianen

Beste bloglezers, ik heb jullie ernstig in de steek gelaten...alweer 4 weken niets geschreven, Een prachtige reis door Malawi met weinig Wifi momenten, de geboorte van een kleinkind (alsof ik daar werk aan heb gehad ) en nu even flink aanpoten op het werk ,dat is mijn slappe excuus.

Reizen door Malawi is een achtbaan ervaring....je gaat van de ene paradijselijk mooie plek naar de andere, reist ook door meestal prachtig groen, lush, landschap, maar tegelijkertijd is er die alom tegenwoordige armoede. Ik schreef er al eerder over - de dorpjes , pleisterplekken waar,wegkruisingen  je doorheen of langs komt : alles gebeurt op straat, alle nering is in de open lucht; onder kleine afdakjes van riet en stro, of platgeslagen oliedrums , of oude zinkplaten.   Welke handel ? vrouwen met kleine stapeltjes veelkleurig fruit en groente, heel mooi en vers en spotgoedkoop; maar ook standjes met vlees , halve gevilde geiten waar de vliegen overheen kruipen (is niet zo erg als het lijkt, vlees wordt lang gesudderd !), of een tiental droge verschrompelde veldmuisjes op een stokje (mmm), kippen met zn tienen in een rieten mandje; maar ook de timmerman  stalt er zn raamkozijnen uit,, en de smid zn hekwerken, en de man die oude afgesleten banden als nieuw maakt door er profiel in  te snijden (en er dan zo'n sticker op plakt alsof hij zo uit de fabriek komt). het klinkt allemaal wel exotisch, maar overal is modder, en grote plassen, en plastic, en ouwe troep die nooit wordt opgeruimd, ...en schilderwerk is altijd afgebladderd, en pleisterwerk altijd stuk..en stank...en mengsel van rotting, vuil,rioollucht,en mensenlijven....en dan mensen, overal overal lopen mensen. Vrouwen met loodzware lasten op hun hoofd , een baby op de rug en een kleintje aan de hand. mannen die de meest onwaarschijnlijke lasten op hun fiets vervoeren : grote stapels hout , enorme stengels suikerriet (dwars, zodat het lekker 2 meter uitsteekt de weg op) .schoolkinderen in uniformpjes...

En dan rij je over een oude pontonbrug Liwonde binnen, parkeert de auto bij Rhino Lodge, en stap je een andere wereld binnen. Je wordt vervoerd in een mooie tender (zoals in The African Queen), een uur lang over de Shiri rivier, naar een kamp (Mvuu river Lodge) rechtsstreeks uit "öut of Africa"".

De brede traag stromende rivier , hippo's die snuivend hun ogen en neus boven het water uitsteken - heb ik altijd vreemde beesten gevonden - can''t make up their mind-zo halverwege een landdier en een walvis - evolutie voorbeeldje voor de biologieles.... verder de rivier op , strooien daken van een nederzetting - de gedachten gaan naar  Conrads heart of darkness, maar hier geen Kurtz die "the horror, the horror"" gromt , integendeel - een warm welkom door Pat, mijn oude collega uit de IC die hier nu assistent manager is - en die drie dagen lang gezellig meeging op alle game drives. Malawi is wellicht minder spectaculair dan de grote bestemmingen in Tanzania en Kenya, maar de charme van onbekendheid, heel weinig toeristen, heel veel persoonlijke aandacht compenseert dat ruimschoots. Bijna alle bezoekers zijn "hulpverleners"" die ergens in Malawi werken, dus  aan tafel hoor je al die verhalen. En dan de gamedrives en boatdrives : de magie van een hele olifantenfamilie die op 5 meter voor je auto staat te grazen , de elegance van een kudde kudu's , de gracieuze schoonheid van een troep wegspringende impala's , de heersersblik van een visarend hoog in de boom - dat houdt niet op te betoveren.

Na Liwonde een paar dagen naar het meer , bounty reclame achtige taferelen. Alleen die cycliden (dat zijn die veelkleurige visjes waar Lake Malawi - naast de bilharzia- beroemd om is, vind ik wel wat overrated - sprak de verwende globetrotter.. Voor de evolutiebioloog zijn ze dus heel speciaal -  (als je wil weten waarom moet je   "Darwins Hofvijver van  Tijs Goldschmit lezen), maar behalve een paar hele mooie blauwe---geef mij maar de onderwaterwereld van Curacao of Bonaire.

Toen nog een dag op een speciale ""cheetah tracking"" in weer een ander park (Majete)....dan ga je te voet achter een cheetah aan die een gps trackertje om zn hals heeft. Heel spannend, met een gewapende ranger, en een gids die met een antenne zegt waar de cheetah zou moeten zijn. Alleen, die lacht in zn vuistje, hoort die tien lompe toeristen al op honderd meter afstand en maakt er een sport van ons door dicht struikgewas en rivierbeddingen te leiden zonder zich te vertonen...

Ter compensatie stond er - ook weer langs de rivier - een lange gedekte tafel midden in de bush, werden we verwelkomd door een man in kakhis die zo uit een boek van Wilbur Smit was gestapt , en zaten we om 12 uur aan de lunch met bloody mary's.... We werden nog opgeschrikt door het chopchopchop van een heli. Het bleek dat juist die dag een andere cheetah (de broer van onze onzichtbare) een ontsnappingspoging had gedaan door over de rivier te zwemmen. Dankzij de gps tracker kon hij direct worden opgespoord voordat ie door dorpjes begon te wandelen ; met de heli werd ie "neergeschoten"" met een verdovende pijl, en weer teruggebracht naar een omheind gebied, waar hij ons een beetje groggy zat aan te staren , en wij - met dank aan de bloody mary's en de tropenzon- groggy terug naar hem.

Beide wildreservaten (Liwonde en Majete) worden door African Parks gerund, een non profit organisatie die in heel zuidelijk Afrika parken heeft overgenomen van de nationale regeringen , en die vervolgens heel goed runt. Omheiningen , anti poaching , goed opgeleide rangers en gidsen ;  en herpopulatie : zo zijn er in Majete en Liwonde nu honderden olifanten, terwijl dat er 20 jaar geleden bijna geen waren. Maar ook leeuwen, cheetah's , rhino's , ze worden allemaal her-ingevoerd en beschermd , en het werkt ! Er schijn veel Nederlands geld in te zitten . o.a. van de (overleden) zakenman en natuurbeschermer Fentener van Vlissingen.

Een bezoek aan de tea estate Satemwa, ook weer een prachtige koloniale plek, tussen de glooiende theevelden met hun bijzondere frisgroene kleur  , en mooie uitleg over thee productie, maakte de reis compleet....

Nog even over autorijden hier : dat is een belevenis op zich. Ik nam me voor nooit s nachts te rijden, maar - zeker als ik dienst heb, moet dat toch...de weg van Blantyre naar het vliegveld (ongeveer 20 km)  , daar werd al aan gewerkt toen ik hier de eerste keer kwam ; nu is hij eindelijk zo'n beetje af : een fraaie asfaltweg, op sommige plekken wel 20 of meer meter breed, glad asfalt (never mind dat het 2 meter na het vliegveld weer een onverharde weg met gaten wordt).

Alleen....de final touch...ontbreekt ietwat : zo is er hele strekken een diepe greppel precies in het midden, zonder markering, waar ik al een paar keer een auto in heb zien rijden. Er is geen enkele streep op de weg, en samen met de gewoonte om nooit van rijstrook te wisselen en links en rechts in te halen geeft dat best een rommelig verkeersbeeld. Voeg daarbij dat vooral vrachtwagens op hellingen omhoog niet harder dan 10 km per uur gaan , meestal een ondoordringbare zwarte wolk uit hun uitlaat uitbraken , of simpelweg zonder verlichting midden op de weg stilstaan (in het gunstigste geval zijn er een paar takken op de weg gelegd ) , en dat de randen van de weg worden ingenomen door wandelende of fietsende Malawianen die - I'm sorry - zo zwart zijn dat ze onzichtbaar zijn in het donker, dan begrijp je  begrijpt dat rijden in het donker een no go is. Maar het vooral zo onbegrijpelijk dat je zo'n mooi stukkie weg , klaar na al die jaren, niet even de final touch geeft met wat strepen , een middenberm en een enkel verkeersbord en zo.

We praten hier natuurlijk veel over""ontwikkeling""- ik sprak al over de herensocieteit  , of zo je wil de 2 muppetmannetjes op het balkon...volgens Daniel gaat het dus wel vooruit hier. Hij heeft hier eerder een paar jaar met tussenpozen gewerkt. Er is nu veel meer te verkrijgen in de supermarkten , bij de "Shoprite"" - een Zuid Afrikaanse supermarkt - zie je "well to do "malawianen met een middenklasser aan komen rijden en hun boodschappen doen - en Blantyre is een dagelijkse nachtmerrie door verkeersopstopping (ondanks de maatregel van eenverkeers-straten), dat was vroeger niet zo....maar ik denk dat dat maar geldt voor een heel miniem klein toplaagje van de bevolking. Dat zal ook wel niet anders kunnen, het is een illusie dat zoiets geleidelijk gaat, in veel landen - ik denk aan India - zie je enorme rijkdom en economische ontwikkeling bestaan naast onvoorstelbae armoede...maar hier wordt het aan de onderkant ook weer teniet gedaan door die onstopbare bevolkingsgroei die het land gewoon niet dragen kan.. Diepe zucht , zelfs de muppets komen er niet uit......

Tijd voor goed nieuws : zoon Ted en zijn Alexandra hebben een prachtige dochter gekregen : Olivia ; een trotse opa verlangt nu wel naar huis om dat mensje en de trotse ouders te zien !

Na de mooie reis weer een onderdompeling in werk : Peter (de Zuidafrikaanse Canadees) was wegens familie-omstandigheden eerder vertrokken, Juliet heeft haar familie over en is op haar beurt op reis, en ineens sta ik er alleen voor. Ik sluit dit verhaal af met nog een paar patiëntencasus voor de liefhebbers , de niet medici zijn gewaarschuwd .....

ik schreef al eerder dat de lastigste categorie patiënten de "pediatric cases"" zijn. Vaak word je erbij geroepen aan het einde van de dag (als je 7 x 24 uur werkt zit je dan wel laag in je energie- en tolerantie curve): degene die je consulteert is dan vaak een co, of een aios , uit Europa of de VS, die andere standaarden gewend zijn en dus - in hun ogen terecht- een beroep op je doen. Hier gold het een 2-jarige ; die zo slap was dat hij niet meer kon ademen en lage saturaties had en bradycard was: eerst op masker en ballon even boven Jan krijgen , dan het verhaal goed boven krijgen .....er was sprake van langduriger braken en diarrhee , maar ook allerlei interventies, antibiotica, malariabehandelingen , en - bij navraag- medicijnen van de medicijnman / local healer. Ik vond een spierzwak kind zonder reflexen...dd Guillain Barre ? (maar ook armen , nek deden mee ,) neurotroop virus ? intoxicatie ? ) we hebben als richtlijn : alleen overbrugbare problematiek opnemen....je wil niet met een verlamd kind dat niet beter wordt aan de beademing blijven zitten - klinkt cru maar dat is harde werkelijkheid hier. Toch - vooral vanwege de reële mogelijkheid van intoxicatie - opgenomen, gestabiliseerd, aan de beademing gelegd. Tot mijn verbazing een kalium van < 2 (dwz kan ook nog 1 of zo zijn) overigens zonder de bijbehorende ECG afwijkingen. Ook een pH van 7,02. .Waarschijnlijk van de langdurige diarrhe.Na voorzichtige correctie en 2 dagen beademing .....(en antibiotica , en een LP waarvan we nooit de uitslag kregen)....een prima kind, als nieuw !! Hypokaliemie met spierzwakte ? of toch de niet zo zegenende concocties van de medicijnman die uit het systeem waren ? Wie zal het zeggen...maar goed gegokt deze keer.

Minder goed gegokt - maar vrij onvermijdelijk was deze opname : door ENT (KNO) geroepen : Die middag was een 2 jarige geopereerd aan een faryngeaal abces - via de mond. Daarna kind stuipend op zaal gevonden. Hartstilstand, maar na reanimatie met 1 x adrenaline weer circulatie. Nu aspiratiepneumonie , en verlaagd bewustzijn. Opgenomen , beademd, antibiotica , pneumonie na 2 dagen beter, zelf ademend, sondevoeding , maar....ernstig neurologisch beschadigd. Tja.Er zal wel iets langer tijd geweest zijn tussen vinden van het kind en de reanimatie, of de duur daarvan. je komt er nooit helemaal achter....

Baby 4 maanden , met een  gapende wond in het luiergebied waar een grote hoeveelheid poep uit kwam. Volgens moeder ontstaan door een klein pusteltje dat groter en groter werd. Alle alarmbellen gaan rinkelen. Verkrachtingen (ja echt) van kleine babies komen hier (ook !, De Hofnar creche, slik) voor, naar het schijnt vanwege het geloof dat je dan je HIV infectie kwijtraakt. Door Daniel geopereerd, colostoma aangelegd en wond schoongespoeld waardoor inspectie mogelijk was : enorme laceratie, vagina en rectum opengescheurd. Met zitbaden wond verzorgd, tzt zorgvuldige reconstructie. Maar nu het mooie : het Queens heeft een organisatie, de ""öne stop shop"", een soort Veilig Thuis bij ons , waar dit helemaal uitgezocht wordt - en in dit geval werd beoordeeld dat het verhaal van het pusteltje geloofwaardig was. Ik vind het nog steeds raar , maar....er is naar gekeken, het is beoordeeld , dus dat is dan zo.

Als je het toch over minder leuke gewoontes hebt : ook een jongen gezien bij wie op jonge leeftijd zijn hele geval is afgesneden : penis en testikels. ook vanwege een of andere overtuiging dat je met die onderdelen ziektes zou kunnen genezen. Die jongen is inmiddels 16 , meerdere malen door Eric reconstructief geopereerd ...maar daar draait je maag toch van om.

Om toch positief te eindigen...gisteren fietste ik langs de weg, en zag een man stuipend op de grond liggen. Even verderop stond een auto stil . mannen kwamen eruit. Ik dacht eerst dat ze hem hadden aangereden , maar ze stopten ook om te helpen. Stabiele zijligging , en na een paar minuten was het over. maar ik wil maar zeggen, er zijn genoeg landen in de wereld waar mensen met een grote boog om zoiets heen lopen, en auto's niet stoppen.

OK dan nog eentje : weet je nog van die fietstocht uit mijn eerste verhaal ...met Wonderfull ? Ik kon het natuurlijk niet laten die tocht over te doen - nu met Peter - die overigens vorig jaar van Kairo naar de Kaap is gefietst ....deze keer wel goed gedronken, en alles ging goed tot bijna het einde....Wel pech, met lekke band , en daarna slow puncture, dus elke paar kilometer pompen. Ook mn remmen niet optimaal, dus op een bepaald moment maakte ik bij een te steile afdaling een "gecontroleerde val ""(echt waar). Enige kilometers verder rustten we, wilde mijn telefoon pakken,....weg!. Uit de achterzak van mn fietsjersey gevallen bij die buiteling waarschijnlijk.... dit is een RAMP. alles, maar dan ook alles voor werk en prive staat in dat ding. en puf of kracht om kilometers terug te gaan en te zoeken had ik niet meer.  En toen... (Rick gaat nu huilen)....kwam er een vriendelijke oude baas op ons af, met mijn telefoon in zijn hand, gevonden door een paar jochies. 

Ik zei het toch, geweldige mensen , die Malawianen